Het beoordelen van arbeidsrelaties is een complex en essentieel onderdeel van ondernemerschap. Per november 2024 heeft de Belastingdienst het Beslis- en Afwegingskader geüpdatet. Dit kader helpt te bepalen of er sprake is van een arbeidsovereenkomst of dat een opdrachtnemer daadwerkelijk als zelfstandige functioneert. Vanaf 2025 worden de regels nog strenger, en is het belangrijk om voorbereid te zijn. In deze uitgebreide blog bespreken we alles wat u moet weten.
Wat is een privaatrechtelijke dienstbetrekking?
Een privaatrechtelijke dienstbetrekking is een arbeidsrelatie waarin een werknemer in ruil voor loon arbeid verricht onder gezag van een werkgever. Drie criteria zijn hierbij van belang:
- Gezag: Kan de opdrachtgever instructies geven over hoe en wanneer het werk moet worden uitgevoerd?
- Arbeid: Voert de werknemer het werk zelf uit, zonder de mogelijkheid zich te laten vervangen?
- Loon: Ontvangt de werknemer een beloning voor het werk?
Zijn deze criteria aanwezig, dan is er vaak sprake van een arbeidsovereenkomst en moet de werkgever loonheffingen afdragen.
Holistische toets: Alle feiten tellen mee
De Hoge Raad stelt dat het bestaan van een arbeidsovereenkomst moet worden beoordeeld op basis van alle feiten en omstandigheden in samenhang. Dit wordt een holistische toets genoemd. De beoordeling bestaat uit twee fasen:
- Uitlegfase: Welke afspraken zijn er gemaakt? Wat is op papier vastgelegd, en hoe worden deze afspraken in de praktijk uitgevoerd?
- Kwalificatiefase: Voldoen de afspraken en de feitelijke uitvoering aan de eisen van een arbeidsovereenkomst? De praktijk is hierbij doorslaggevend.
Het Deliveroo-arrest: De negen gezichtspunten
Het Deliveroo-arrest van 2023 heeft negen gezichtspunten benoemd die van belang zijn bij de beoordeling van arbeidsrelaties. Dit zijn onder andere:
- Aard en duur van de werkzaamheden: Langdurige en eenvoudige taken wijzen eerder op loondienst.
- Werktijden en locatie: Hoe minder vrijheid, hoe groter de kans op loondienst.
- Inbedding in de organisatie: Het gebruik van middelen en faciliteiten van de opdrachtgever wijst op een dienstverband.
- Persoonlijke uitvoering: Moet de opdrachtnemer het werk zelf uitvoeren? Dit wijst op loondienst.
- Beloning en commercieel risico: Een hoge beloning en commercieel risico duiden eerder op zelfstandig ondernemerschap.
Meer over deze gezichtspunten leest u hier.
Het handhavingsmoratorium: Wat verandert er vanaf 2025?
Momenteel geldt een handhavingsmoratorium. Dit betekent dat de Belastingdienst alleen aanwijzingen geeft en naheffingen in uitzonderlijke gevallen oplegt. Vanaf 1 januari 2025 eindigt dit moratorium, en gaat de Belastingdienst actief handhaven met terugwerkende kracht. U moet dan voldoen aan de volgende regels:
- Aanpassen van afspraken: Zorg dat de afspraken met zzp’ers zo worden aangepast dat er geen sprake is van een arbeidsovereenkomst.
- Correct verwerken in de loonaangifte: Laat de werkzaamheden van de zzp’er als dienstbetrekking verwerken.
Niet voldoen aan aanwijzingen kan leiden tot naheffingen en boetes.
Nieuwe wetgeving: Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties
Vanaf 2026 wordt nieuwe wetgeving verwacht die de beoordeling van arbeidsrelaties verder verduidelijkt. Tot die tijd hanteert de Belastingdienst het huidige beoordelingskader. In 2025 wordt echter al wel gerichter gehandhaafd op risico’s zoals schijnzelfstandigheid en onderbetaling.
Wat kunt u nu doen?
Om risico’s zoals naheffingsaanslagen en boetes te voorkomen, is het belangrijk om proactief te handelen. Dit kan door:
- Inventariseren: Breng alle afspraken en omstandigheden rondom zzp’ers in kaart.
- Beoordelen: Analyseer of er sprake is van een arbeidsovereenkomst op basis van de criteria uit het Deliveroo-arrest.
- Aanpassen: Maak gebruik van modelovereenkomsten en zorg dat de criteria zo veel mogelijk wijzen op zelfstandigheid. Denk aan kortdurende opdrachten, vrijheid in werktijden, en gebruik van eigen materialen.
- Overwegen: Is het niet mogelijk de afspraken aan te passen? Overweeg dan om de zzp’er in dienst te nemen.
Zachte landing en overgangsjaar 2025
De Tweede Kamer heeft verzocht om in 2025 rekening te houden met de menselijke maat. Alleen in ernstige gevallen zoals gedwongen zelfstandigheid of onderbetaling zal hard worden opgetreden. In andere situaties wordt maatwerk geleverd. Neemt u aantoonbare stappen om schijnzelfstandigheid te voorkomen? Dan legt de Belastingdienst in 2025 geen vergrijpboetes op, maar kan wel een verzuimboete volgen.
Waarom is dit belangrijk?
Werken met zzp’ers brengt financiële risico’s met zich mee. Als achteraf blijkt dat er sprake was van een arbeidsovereenkomst, kan dit leiden tot nabetalingen van loon, premies en pensioenafdrachten. Met de opheffing van het handhavingsmoratorium wordt naleving nóg belangrijker.
Bij Practical | Excellence in Finance helpen wij u graag om arbeidsrelaties zorgvuldig te beoordelen en risico’s te minimaliseren. Neem contact met ons op voor een vrijblijvend adviesgesprek en ontdek hoe wij uw organisatie kunnen ondersteunen.
Contacteer ons vandaag voor meer informatie.
